In het kort   

• De aanvraag van de NIPT wordt digitaal gedaan in het bronsysteem van de counselor. 
• De counselor vraagt aan de zwangere bij welke bloedafnameorganisatie ze bloed wil laten afnemen. De counselor vult de naam van de bloedafnameorganisatie in bij de aanvraag NIPT in het bronsysteem.
• De counselor stuurt de aanvraag NIPT direct naar Peridos. De counselor geeft de zwangere een papieren aanvraagformulier. Hiervoor logt de counselor/assistent in in Peridos om het formulier te printen.
• Als de zwangere zich meldt bij de bloedafnamelocatie levert ze haar papieren aanvraagformulier in bij de bloedafnamelocatie: haar gegevens worden dan ingescand. 
• Als de bloedafnameorganisatie met digitale aanvragen werkt wordt de aanvraag vanuit Peridos doorgestuurd naar de gekozen bloedafnameorganisatie, de gegevens staan dan al in het systeem. 
• Bij een zwangere zonder BSN kan de aanvraag niet in het bronsysteem worden gedaan. In die gevallen dient de counselor de aanvraag direct in Peridos te doen. 
  Heeft de zwangere geen Nederlandse zorgverzekering of geen verloskundig zorgverlener in Nederland? Lees de informatie op Counselingsgesprek onder de uitklapper Bijzondere situaties.

Hieronder werken we een en ander uit.

In dit onderwerp: 

• Aanvraag vanuit het bronsysteem of Peridos
• Doe de aanvraag op het juiste moment
• Selecteer een bloedafnameorganisatie
• Vermeld de juiste details over medische voorgeschiedenis en vanishing twin
• Controleer standaard de volgende gegevens
• Geef het papieren aanvraagformulier mee
• Onvolledige aanvraag
• Bericht in Peridos? Neem direct contact op met de zwangere
• Status controleren
• Ontbreken digitale aanvraag
• Aanpassen of intrekken van de aanvraag
• Handige links

Aanvraag vanuit het bronsysteem of Peridos  

Je kunt de NIPT op twee manieren aanvragen:  

1. Vanuit je eigen bronsysteem: je kunt de hele aanvraag voor de NIPT versturen (de meeste handleidingen van de bronsystemen zijn ook te vinden op www.peridos.nl). Als Peridos het bericht niet accepteert vanwege een fout, krijg je daarover een melding in je eigen mailbox of die van je praktijk (dit is ook al zo bij het eerste trimester SEO). Check dan in Peridos wat er aan de hand is.  
2. Vanuit Peridos: kan de aanvraag (nog) niet vanuit je eigen bronsysteem aangemaakt worden? Of heeft de zwangere geen BSN? Ga dan naar Peridos en doe daar de aanvraag (zie handleiding op www.peridos.nl). Je kunt het aanvraagformulier direct printen. 

Verstuur de aanvraag pas naar Peridos als de zwangere is gecounseld en daadwerkelijk voor de NIPT heeft gekozen.  

Doe de aanvraag op het juiste moment   

Om de NIPT te kunnen aanvragen heb je een definitieve à terme datum nodig. Het dateren van de zwangerschap met de CRL crown-rump-length (crown-rump-length ) is met een abdominale termijnecho het meest betrouwbaar tussen 10+0 en 12+6 weken. Je kunt alleen een NIPT -aanvraag doen na 8+4 weken. Aanvragen voor 8+4 weken worden afgekeurd; er wordt ook geen concept aangemaakt. Op de aanvraag staat vanaf wanneer de zwangere bloed mag laten afnemen. Wijs haar op die datum.

Selecteer een bloedafnameorganisatie  

In de aanvraag moet je aangeven voor welke bloedafnameorganisatie (hierna: BAO) de zwangere kiest:  

• Overleg met de zwangere waar ze voor de NIPT bloed wil laten afnemen.  
• Alle bloedafnamelocaties waar ze terecht kan, staan op www.peridos.nl/zoek-bloedafnameorganisatie. Tip: in de lijst met alle bloedafnamelocaties staan de BAO’s gesorteerd op plaatsnaam.
• Elke bloedafnamelocatie valt onder een bepaalde bloedafnameorganisatie.  
• Selecteer bij de aanvraag van de NIPT de naam van de bloedafnameorganisatie met AGB-code in het bronsysteem (of als je de aanvraag doet in Peridos, uiteraard daar).  
• De zwangere kan bij elke NIPT-bloedafnamelocatie van de gekozen bloedafnameorganisatie terecht. 

Vermeld details over medische voorgeschiedenis en vanishing twin 

Het is belangrijk dat je bij het aanvragen van de NIPT gegevens noteert over de medische voorgeschiedenis van de zwangere en – indien van toepassing – of er sprake is van een vanishing twin.  

Medische voorgeschiedenis  

De uitslag van de NIPT is minder betrouwbaar als bij de zwangere sprake is van: SLE (Systemische Lupus Erythematosus), een leiomyoom (vleesboom) of het gebruik van laagmoleculaire heparine (bloedverdunner). Ook als de zwangere een maligniteit heeft, kan de NIPT minder betrouwbaar zijn. Als de maligniteit meer dan drie maanden geleden is, kan de zwangere gewoon een NIPT aanvragen. Dit dient dan ook geregistreerd te worden bij de aanvraag. Als de maligniteit van recentere datum is (dus nog aanwezig of korter dan 3 maanden geleden), dan is dit een exclusiecriterium en kan de zwangere niet meedoen aan de NIPT. Verwijs de zwangere in dat geval naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek.  

Leiomyoom: waarom kan die de uitslag beïnvloeden?
Een leiomyoom is een ander woord voor vleesboom of myoom. Het is een van de bijzonderheden in de medische voorgeschiedenis die belangrijk zijn om te registeren bij het aanvragen van de NIPT. Een leiomyoom kan er namelijk voor zorgen dat de NIPT minder betrouwbaar is. Dit komt doordat een leiomyoom (vleesboom) een wildgroei is van cellen van de baarmoederwand. Het DNA van het leiomyoom circuleert ook in het bloed van de zwangere. Als de cellen van een leiomyoom een chromosoomafwijking hebben kan dat ook met de NIPT worden gezien. Een afwijkende NIPT kan dus veroorzaakt worden door de aanwezigheid van een leiomyoom. Met de NIPT kan echter geen onderscheid gemaakt worden tussen DNA afkomstig van het leiomyoom, de placenta of het kind. Er is dan invasief prenatale vervolgonderzoek nodig. Zwangeren met een leiomyoom komen wel in aanmerking voor NIPT, omdat leiomyomen vaak een chromosoomafwijking hebben maar niet altijd. Type/locatie/grootte is niet van belang, alleen de aan- of afwezigheid.

Vanishing twin 

Bij een vanishing twin is er mogelijk een verhoogde kans op een fout-positieve uitslag. Er loopt nog een onderzoek naar testeigenschappen van de NIPT bij meerlingen en vanishing twins. Let op: als de echoscopist bij de termijnecho een vanishing twin opmerkt, moet de counselor dit bij de aanvraag registreren.

Let op: vink alleen de medische voorgeschiedenis aan als dit van toepassing is!   

Controleer standaard de volgende gegevens

Controleer samen met de zwangere op het geprinte aanvraagformulier de volgende gegevens:

1. De gekozen test: NIPT met of zonder nevenbevindingen 
2. De naam van de bloedafnameorganisatie
3. Telefoonnummer zwangere: dit is een onderdeel van de aanvraag, controleer het goed.   
4. E-mailadres zwangere: check het e-mailadres en vul maar één e-mailadres in.   
5. BSN Burgerservicenummer (Burgerservicenummer ) zwangere: als verloskundig zorgverlener ben je wettelijk verplicht om het BSN van de zwangere te checken. Doe dit altijd zorgvuldig om problemen bij de bloedafnamelocaties en NIPT-laboratoria te voorkomen. Zwangeren zonder BSN kunnen ook kiezen voor de NIPT. Voorwaarde is wel dat ze verloskundige zorg in Nederland krijgen. Deze aanvragen moeten altijd in Peridos worden gedaan en niet vanuit het bronsysteem.
   Let op: kies alleen voor zwangere zonder BSN als er ook echt geen BSN is. Blijkt er later in het proces wel een BSN te zijn, dan levert dit problemen op met mogelijk opnieuw bloedafname tot gevolg. 
   Heeft de zwangere geen Nederlandse zorgverzekering of geen verloskundig zorgverlener in Nederland? Lees de informatie op Counselingsgesprek onder de uitklapper Bijzondere situaties.  

Geef het papieren aanvraagformulier mee 

Je geeft de zwangere een papieren formulier mee. Werkwijze:  

• Ga altijd naar Peridos om het aanvraagformulier te printen.  
• Geef het aanvraagformulier vervolgens mee aan de zwangere. Er staat onder andere op vanaf wanneer de zwangere bloed mag laten afnemen. Wijs haar op die datum!  
• Vertel de zwangere dat ze haar aanvraagformulier en identiteitsbewijs moet meenemen naar de bloedafnamelocatie. 
• Als verloskundig zorgverlener krijg je geen bevestiging dat de aanvraag in Peridos staat. Alleen als er iets fout is gegaan, krijg je een melding. Het is ook mogelijk om de status van een aanvraag op te zoeken. 

Onvolledige aanvraag

Wanneer een aanvraag niet volledig is en daardoor niet kan worden verwerkt, dan ontvang je als aanvrager een notificatie van Peridos. Bovendien wordt een concept aangemaakt dat te zien is in het overzicht ‘Concept berichten’. Heb je een notificatie gekregen? Open dan het concept bericht in Peridos en vul het daar aan.

Bericht in Peridos? Neem direct contact op met de zwangere

Als een aanvraag 8 dagen openstaat, krijgt de counselor een mail én staat er een melding in Peridos. Het is op dat moment belangrijk direct contact op te nemen met de zwangere om te achterhalen waarom de aanvraag nog openstaat. Dit zijn de mogelijkheden:   

Kijk of je de notificaties voor openstaande NIPT-aanvragen ontvangt.  
 
Een tweede keer bloed afnemen met hetzelfde aanvraagformulier is niet mogelijk. De aanvraag is dan afgesloten. Er moet een nieuwe aanvraag worden gedaan. Er is geen knop ‘hertest’, maar doe een nieuwe aanvraag.   

Status controleren

In Peridos staat aangegeven wat de status is van het onderzoek. Zie Beschrijving overzicht labaanvragen NIPT. 

Let op: in de aanvraag de status van de labaanvraag staat en wanneer deze statuswijziging is ingegaan. Je kunt daar dan bijvoorbeeld zien wanneer er bloed is afgenomen of hoe lang het bloed al bij het NIPT-laboratorium is.

Ontbreken digitale aanvraag

Is de zwangere naar een bloedafnameorganisatie gegaan die met digitale aanvragen werkt? En heeft de bloedafnameorganisatie geen digitale aanvraag binnengekregen met daarin de gegevens van de zwangere? Dan krijgt de zwangere het advies om contact op te nemen met haar verloskundig zorgverlener om te kijken wat er aan de hand is:

Aanpassen of intrekken van de aanvraag 

Het aanpassen of intrekken van de aanvraag is mogelijk tot het moment dat het NIPT-laboratorium de buizen heeft ontvangen. Aanpassen kan door informatie in de aanvraag vanuit het eigen bronsysteem aan te passen. Vervolgens verzend je de aanvraag opnieuw voor dezelfde zwangere. Of je kan de aanpassing ook in Peridos zelf doen. Als er bij de status van de aanvraag staat Analyse kan het dus niet meer.

Een voorbeeld: wilde de zwangere nevenbevindingen weten, maar is dat per ongeluk verkeerd aangekruist? Dan is het mogelijk de aanvraag aan te passen van geen nevenbevindingen naar wel nevenbevindingen.

Let op: als de status staat op Analyse of Afgerond, dan kan de keuze niet meer worden aangepast! Er moet een hertest worden gedaan, waarvoor een nieuwe bloedafname nodig is. Neem direct contact op met het NIPT-laboratorium, dan wordt de aanvraag voor een hertest direct mogelijk gemaakt. 
 
De contactgegevens van het NIPT-laboratorium staan op het aanvraagscherm in je bronsysteem of in Peridos. Vraag na overleg met het NIPT-laboratorium een hertest aan met nevenbevindingen: dat kan op dezelfde manier als bij de eerste aanvraag.