Het RIVM-CvB Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek ) is verantwoordelijk voor de landelijke monitoring van het programma. Jaarlijks verschijnt een monitor met de meest recente gegevens. 

Overzicht recente monitors

In onderstaande monitorrapportages worden gegevens van de NIPT niet-invasieve prenatale test (niet-invasieve prenatale test ) en SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek )  gepresenteerd.  Sinds 2016 worden er twee monitors uitgebracht: 

• Een monitor met landelijke cijfers en trends vanaf 2016. 
• Een professionalsmonitor met regionale cijfers. 

De monitors zijn  gebaseerd op gegevens uit de landelijke database Peridos. IQ Healthcare heeft deze monitors uitgevoerd in opdracht van het RIVM-CvB

Direct naar:

• Indicatoren en gegevens
• Toelichting landelijke monitoring

Indicatoren en gegevens

Om de kwaliteit van de prenatale tijdens de zwangerschap (tijdens de zwangerschap ) screening onderzoek (onderzoek ) te monitoren en evalueren zijn indicatoren ontwikkeld. Deze indicatoren zijn meetbare aspecten van geleverde screening en (aansluiting op) zorg en geven een aanwijzing of de uitgangspunten van het programma worden behaald. De uitgangspunten van het programma zijn de publieke waarden kwaliteit, bereikbaarheid en betaalbaarheid.

Dit zijn tevens de uitgangspunten voor alle screeningsprogramma’s. Deze uitgangspunten zijn – waar mogelijk – meetbaar gemaakt in overeenkomstige kwaliteitsdomeinen. Binnen de kwaliteitsdomeinen worden verschillende kwaliteitsaspecten onderscheiden.

Beschrijving van de kwaliteitsdomeinen en kwaliteitsaspecten met voorbeelden van indicatoren. De kwaliteitsdomeinen bestrijken de hele keten (selectie, uitnodigen, uitvoeren, verwijzen, en zorg).   

Kwaliteitsdomeinen en kwaliteitsaspecten

Toelichting landelijke monitoring 

Het RIVM-CvB Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek ) gebruikt de landelijke monitor om de uitgangspunten van het programma te bewaken, knelpunten (in de keten) te signaleren, bij te kunnen sturen maar ook te verantwoorden naar het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport), de inspectie, het publiek en andere partners. Naast de landelijke monitor is er een monitor voor professionals, waar de regionale cijfers en verschillen tussen regio's worden gepubliceerd.

De uitkomst van de berekende indicatoren in de monitor kan een aanwijzing geven voor een mogelijke beleidsverandering in het programma. Een aanwijzing of signaal wordt verkregen als de uitkomst van de indicator wordt vergeleken in de tijd over een aantal jaar (trend), en/of wordt vergeleken met de uitkomsten van bijvoorbeeld andere regio’s (benchmark), en/of wordt gekoppeld aan en vergeleken met een waarde (een signaalwaarde, streefwaarde of norm). Als de vergelijkingen in ongunstige zin afwijkingen laten zien, dan leidt dat tot een actie, bijvoorbeeld een verdiepend onderzoek.
 
De landelijke monitor wordt belegd bij een onafhankelijke, externe partij om eventuele belangenverstrengeling te voorkomen. Daarin worden alleen gegevens gebruikt die niet direct naar de zwangere te herleiden zijn. 

Evaluaties

Aanvullend aan de jaarlijkse monitor kunnen evaluaties uitgevoerd worden. Bijvoorbeeld de evaluatie van de voorlichtingsproducten. Daarnaast kunnen vragen beantwoord worden als vervolg op de uitkomsten van eerdere landelijke monitors, of door signalen van de regionale monitors van de uitvoerders, contacten met de beroepsgroepen, vragen vanuit het RIVM-CvB Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek ), het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en vragen ontstaan door diverse (nieuwe) ontwikkelingen rondom het programma. Een onafhankelijke partij voert de evaluaties uit en publiceert erover. Vanaf de invoering van het eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek ) is tevens een aantal indicatoren opgesteld voor de zogenaamde kortcyclische monitoring, waarin RC en RIVM-CvB maandelijks (of indien gewenst vaker) de introductie van het nieuwe programma konden volgen en met elkaar bespreken. Voor de invoering van de NIPT niet-invasieve prenatale test (niet-invasieve prenatale test ) in reguliere setting is eveneens een kortcyclische monitor opgesteld. Hierin zijn ook financiële parameters opgenomen.

Je leest hier over de landelijke database Peridos en met welke doelen deze database is ontwikkeld.

Om de kwaliteit te bewaken en te kunnen verbeteren, en de logistiek van het primaire proces van de screening onderzoek (onderzoek ) te ondersteunen, is (onder andere) een landelijke database ontwikkeld waarmee de benodigde gegevens kunnen worden vastgelegd. In deze database, Peridos (Perinataal Dossier voor de Screening), worden zowel zorginhoudelijke gegevens als ook de administratieve gegevens van contracten voor het screeningsprogramma geregistreerd (via aanlevering van gegevens uit bronsystemen). Informatie is te vinden op www.peridos.nl.

Direct naar:

• Verantwoordelijkheden
• Doelen Peridos
• Geregistreerde data
• Aanleveren van gegevens
• Gebruikersreglement 
• Informed consent en privacy

Verantwoordelijkheden

Voor de NIPT niet-invasieve prenatale test (niet-invasieve prenatale test ) borgt het referentiecentrum NIPT een uniforme en continue kwaliteit van het screeningsonderzoek in de laboratoria. De Regionale Centra zijn verantwoordelijk voor de kwaliteitsborging van het structureel echoscopisch onderzoek in de regio, waarbij zij gebruik maken van de operationele gegevens die in Peridos worden geregistreerd. Het functioneel beheer van Peridos is de verantwoordelijkheid van de Regionale Centra, maar wordt uitgevoerd door de Coöperatie Landelijk Bureau Prenatale Screening (CLBPS). De Regionale Centra zijn verantwoordelijk voor tijdige aanlevering aan en vulling van Peridos door de zorgverleners in de eigen regio.

Doelen Peridos

Peridos heeft de volgende doelen:

1. Verbeteren van de gegevensuitwisseling in de keten van de uitvoerenden van de screening en de bij de vervolgdiagnostiek betrokken hulpverleners.
2. Het beschikbaar kunnen hebben van gegevens ten behoeve van de kwaliteitsborging door de Regionale Centra.
3. Het kunnen aggregeren van gegevens voor landelijke monitoring. Deze gegevens zijn niet direct naar de zwangere te herleiden.
4. Het beschikbaar stellen van in beginsel gegevens ten behoeve van de evaluatie van de prenatale tijdens de zwangerschap (tijdens de zwangerschap ) screening en wetenschappelijk onderzoek. Deze gegevens zijn niet direct naar de zwangere te herleiden.
5. Het beheer van de contracten met de Uitvoerenden.
6. Het kunnen uitbetalen van onderdelen van de screening (echoscopisch onderzoek, bloedafname, bloedanalyse NIPT).

Geregistreerde data

Een overzicht van alle gegevens die geregistreerd worden in Peridos en aangeleverd dienen te worden is te vinden in de dataset (zie www.peridos.nl/dataset).
Alle zorgverleners zijn volgens de WBO Wet op het bevolkingsonderzoek (Wet op het bevolkingsonderzoek )-vergunning en de kwaliteitsovereenkomsten met het Regionaal Centrum verplicht de gegevens conform de datasets te verstrekken.

Aanleveren van gegevens

Om te weten hoe het aanleveren van gegevens dient te gebeuren, zie www.peridos.nl bij het tabblad ‘Gegevens’. De aanleveringen vanuit de verloskundig zorgverleners en echoscopisten vindt plaats via beveiligde elektronische gegevensuitwisseling met XML-berichten. Aanleveringen vanuit de bloedafnameorganisaties gebeurt zowel met HL7 V2.x als met Edifact-berichten. Vanuit de NIPT-laboratoria vindt gegevensuitwisseling plaats met HL7 V2.x.

Peridos en wetgeving uitwisseling en verwerking persoonsgegevens
Er wordt zorgvuldig omgegaan met de registratie van de gegevens van de zwangere. Op de registratie en uitwisseling van gegevens in Peridos zijn de reguliere wettelijke bepalingen van toepassing, zoals de verplichting uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming en de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst (Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst )). Bij de uitwisseling van gegevens moet ook worden voldaan aan de Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg. 

Gebruikersreglement 

De landelijke database Peridos die ontwikkeld is voor de gegevensuitwisseling tussen uitvoerenden binnen de prenatale screening heeft onder andere regionale kwaliteitsborging als doel. Een gebruikersreglement(PDF) bepaalt onder welke voorwaarden gegevens uit Peridos mogen worden ontleend.

Informed consent en privacy

Aanvullend hierop is beleid geformuleerd rond informed consent en privacy binnen de prenatale screening, dat ook heeft geleid tot kwaliteitseisen. Een zwangere neemt deel aan screening en onderdeel daarvan is het gebruiken van haar gegevens voor de screening. De screening kan niet worden uitgevoerd zonder het gebruik van de gegevens van de zwangere. Daarom is het nodig om gegevens naar Peridos te sturen. Expliciet toestemming vragen aan de zwangere voor deze gegevensuitwisseling is daarom niet nodig.

Toestemming voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek 

Gebruik van gegevens voor (toekomstig) wetenschappelijk onderzoek vraagt wel om expliciete toestemming van de zwangere. Zie onder de uitklapper ' Gebruik gegevens voor (toekomstig) wetenschappelijk onderzoek'.