Hoe ga je om met color Doppler?

Echoscopie is veilig voor de foetus. Wel is het belangrijk dat het onderzoek beperkt blijft tot wat medisch echt noodzakelijk is. Dit geldt met name voor het gebruik van color Doppler. Het gebruik van color Doppler is in de eerste weken van de zwangerschap af te raden. De energie die vrijkomt kan leiden tot een temperatuurstijging in de vruchtzak en de ontwikkeling van de foetus verstoren. 

• Vanaf twaalf weken is de inhoud van de vruchtzak zo groot dat dit warmte-effect minder speelt. Terughoudendheid is echter op zijn plaats. 
• Gebruik color Doppler alleen gedurende korte tijd voor visualisatie van de vulling van de ventrikels van het hart. 
• Voor een veilig gebruik van ultrageluid in de zwangerschap moeten de TI (thermal index) en de MI (mechanical index) wel beide ≤1 blijven. De meeste echoapparaten zijn al geprogrammeerd om deze waardes in de veilige zone te houden.   

Advies over de vaginale echo

De beeldvorming bij een vaginale echo is vaak beter dan die bij een abdominale echo in het eerste trimester: met name op detailniveau. Het advies is om in de volgende gevallen een vaginale echo aan te bieden:  

• Als volgens protocol gewerkt is en blijkt dat de beeldvorming abdominaal onvoldoende is. 
• Als iets niet in beeld is te brengen, zoals bij een ongunstige foetale ligging, maternale obesitas, een litteken of een buikwandcorrectie.  

Een zwangere mag de vaginale echo uiteraard weigeren.  

• Als de zwangere een vaginale echo weigert, breng je haar als de echoscopist op de hoogte van de gevolgen (zie Boodschap aan de zwangere bij onvoldoende beeldvorming [verwijslink]).
• Laat de verloskundig zorgverlener van de zwangere weten dat geen vaginale echo is verricht omdat de zwangere dat niet wilde. Leg dit vast in het echoverslag. 

Let op: het verrichten van een vaginale echo is een voorbehouden handeling in de zin van de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG). Dit betekent dat je deze handeling niet zonder meer mag uitvoeren als je echoscopist bent. Als je een vaginale echo uitvoert in het kader van een ETSEO moet je voldoen aan de Kwaliteitseisen verrichten vaginale echo’s bij een ETSEO of TTSEO. 

Is er sprake van een incompleet onderzoek?

Kunnen de structuren niet optimaal in beeld gebracht worden (abdominaal en/of vaginaal) en heb je geen aanwijzingen voor afwijkingen? 

• Verricht dan geen revisie.
• En verwijs niet naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek. 
• De conclusie is in dit geval: ‘incompleet onderzoek’.

Let op: gebruik bij de beoordeling van structuren nooit de term ‘incompleet onderzoek’. Deze term kan alleen een eindconclusie zijn van het hele onderzoek: als één of  meerdere structuren ‘niet beoordeelbaar’ of ‘niet beoordeeld’ zijn.

Kunnen de structuren niet optimaal in beeld gebracht worden (abdominaal en/of vaginaal) en heb je wel een aanwijzing voor een afwijking? 

• Verwijs de zwangere naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek. Je verwijst ook bij twijfel over de aanwezigheid van een afwijking.

Boodschap aan de zwangere bij onvoldoende beeldvorming

Vertel de zwangere bij onvoldoende beeldvorming of bij het weigeren van een vaginale echo dat niet alles zichtbaar is en waarom (bijvoorbeeld omdat de foetus ongunstig ligt). Zeg ook welke organen of structuren niet gezien zijn (en wat dat betekent) en dat er op dat moment geen aanwijzingen zijn voor een afwijking. Rond de 20e week van de zwangerschap kan opnieuw worden gekeken (als de zwangere ervoor kiest deel te nemen aan het TTSEO).