Je vindt hier voorbeelden van (transabdominale) foto’s van te beoordelen structuren bij het eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek ). Er zijn derhalve ook andere correcte manieren om deze goed in beeld te brengen. Gebruik de voorbeelden die in deze bijlage staan vooral om goed zicht te hebben op de juiste vlakken en vergroting.

Algemeen


Bij de beeldvorming let je op de volgende punten:

  • vergroting en doorsnede: zoals staat beschreven bij de weergegeven illustraties (beelden)
  • gain
  • positie: gebied van aandacht staat centraal in beeld
  • instelling focus
  • type transducer/probe
  • passende beeldinstellingen

Foetale biometrie


Let op: Doorsnede / vergroting / plaatsing calipers

Ter beoordeling van de foetale grootte dienen minimaal de volgende parameters gemeten te worden:

  • CRL crown-rump-length (crown-rump-length ) – crown-rump length – kruin-stuitlengte (te meten tot en met 84 mm)
  • HC head circumference (head circumference ) - head circumference – hoofdomtrek
  • AC abdominal circumference (abdominal circumference ) - abdominal circumference – buikomtrek
  • FL femur length (femur length ) - femur length - femurlengte

Voor een beschrijving van de uitvoering van deze parameters en de referentiewaarden wordt verwezen naar het NVOG Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie )-protocol Datering van de zwangerschap (CRL, HC) en het NVOG-protocol Foetale biometrie (HC, AC, FL).

CRL – crown-rump length – kruin-stuitlengte
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Foetus in midsagittale doorsnede
  • Foetus in neutrale positie, niet overstrekt, kin niet op de borst

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Foetus beslaat 2/3 van het beeld. Belangrijk zijn vooral de verhoudingen hoofd-thorax-abdomen.

Meting CRL:

  • Caliper 1 op de huid van de kruin en caliper 2 op de huid van de stuit
  • Focus ingesteld op de hoogte van de foetus.
  • Let op: alleen meten tot en met 84 mm.

 

Meting CRL, beeld 2.


HC - head circumference – hoofdomtrek

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Transversale doorsnede caput voor meting HC
  • Schedel heeft in principe een ovaal aspect
  • De midline (zo) horizontaal (mogelijk) in beeld
  • De plexus choroïdeus vullen de laterale ventrikels en vormen samen een vlinderfiguur

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Beslaat 2/3 van het beeld

Meting HC:

  • Schedel wordt gemeten zonder huid
  • Plaatsing van de calipers tegen het bot en niet tegen de huid; voor de HC wordt een ellips gevormd rondom de buitenrand van de schedel
Meting HC, beeld 1

 

Meting HC, beeld 2.

 

AC - abdominal circumference – buikomtrek

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Een wervel en een rib in beeld in transversale doorsnede
  • Vena umbilicalis zichtbaar op 1/3 van de afstand voorste buikwand
  • Geen nieren à vue
  • Let op de positie van de maag (links in abdomen)
    • let op: deze afbeelding wordt ook gebruikt voor het beoordelen van de maag(vulling)

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Beslaat 2/3 van het beeld

Meting AC:

  • Meting in bovengenoemde vlak
  • Meting met meenemen van huid
Meting AC, beeld 1.

 

Meting AC, beeld 2.

 

FL - femur length - femurlengte
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Huidlijn van bovenbeen dient over gehele lengte parallel te lopen aan het femur
  • Goed afgrensbaar (alleen de benige diafyse moet gemeten worden)
  • Indien beide femura in beeld; meten van bovenste femur

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Niet tot 2/3 vergroten: let op een scherpe begrenzing

Meting FL:

  • Goed afgrensbaar waardoor nauwkeurige meting mogelijk
  • Alleen benige diafyse, zonder kraakbeen van epifyse
Meting FL, beeld 1

 

Meting FL, beeld 2

 

Foetale anatomie

1. Schedel
- > Beoordeling intactheid en vorm

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Transversale doorsnede caput
  • Schedel heeft in principe een ovaal aspect
  • De midline (zo) horizontaal (mogelijk) in beeld
  • De plexus choroïdeus vullen de laterale ventrikels en vormen samen een vlinderfiguur

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Beslaat 2/3 van het beeld

Let op: in deze opname is het belangrijk de echodensiteit en vorm te beoordelen van schedelbot

Schedel, beoordeling intactheid en vorm. Transversale doorsnede caput.

 

2. Hersenen
->  Beoordeling aanwezigheid ‘midline’ en plexus choroïdeus

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Transversale doorsnede caput
  • Schedel heeft in principe een ovaal aspect
  • De midline (zo) horizontaal (mogelijk) in beeld
  • De plexus choroïdeus vullen de laterale ventrikels en vormen samen een vlinderfiguur

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
•    Beslaat 2/3 van het beeld

Hersenen, beoordeling aanwezigheid ‘midline’ en plexus choroïdeus. Transversale doorsnede caput

 

3.    Nek
-> Beoordeling nekplooi (en NT Nekplooimeting (Nekplooimeting )-meting)
(let op: dit kan mogelijk in hetzelfde beeld als de beoordeling van het Gelaat)

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Midsagittale doorsnede van het foetale hoofd en de nek in neutrale positie, waarbij de volgende structuren in beeld worden gebracht:
    • contour van de schedel als een duidelijke scherpe witte lijn
    • os occipitale en vochtophoping in de nek (nekplooi=NT)

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Foetale hoofd inclusief de nek schermvullend in beeld

Aandachtspunten met betrekking tot de meting:

  • Breedste deel van de NT wordt gemeten (Calipers on–on)
  • Afkapwaarde NT ≥ 3,5 mm
  • Let op: indien de navelstreng rond de nek zit, kan alsnog de NT worden gemeten. Doe aan beide zijden van de navelstreng een meting en neem daar het gemiddelde van.
  • Let op: ook wanneer de NT niet kan worden gemeten, dient het beeld waarop de nekplooi wordt beoordeeld, te worden vastgelegd.

 

Nek, beoordeling nekplooi en NT-meting. Midsagittale doorsnede. Niet verdikte nekplooi.

Niet verdikte nekplooi

Nek, beoordeling nekplooi en NT-meting. Midsagittale doorsnede. Verdikte nekplooi.

Verdikte nekplooi


4. Wervelkolom
-> Beoordeling continuïteit van de huid
-> Beoordeling wervelkolom sagittaal

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
•    Sacraal t/m cervicaal gedeelte in beeld
•    Continuïteit huidlijn, los van de uteruswand

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
•    Beslaat 2/3 van het beeld

Wervelkolom, beoordeling continuïteit van de huid en beoordeling wervelkolom sagittaal. Beeld 1.

 

Wervelkolom, beoordeling continuïteit van de huid en beoordeling wervelkolom sagittaal. Beeld 2.

 

Wervelkolom, beoordeling continuïteit van de huid en beoordeling wervelkolom sagittaal. Beeld 3.

 

5.    Gelaat
-> Beoordeling profiel
(let op: dit kan mogelijk in hetzelfde beeld als de beoordeling van de Nek)

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Midsagittaal vlak
  • Voorhoofd en kin in beeld

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Beslaat 2/3 van het beeld
Gelaat, beoordeling profiel. Midsagittaal vlak.

 

6. Thorax

  • Beoordeling vorm thorax
  • Beoordeling aspect longen
  • (let op: deze afbeelding wordt ook gebruikt voor de beoordeling van het Hart)

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Transversale doorsnede ter hoogte van het 4 kamerbeeld van het hart ter beoordeling van vorm thorax en ribben
  • Symmetrisch, rib recht
  • 1 rib zichtbaar
  • Beide longen hebben gelijke echodensiteit
  • 4 kamerbeeld met apex naar links waarbij het hart 1/3 van de thorax in beslag neemt

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Thorax dient de helft van het beeld te vullen
Thorax, beoordeling vorm thorax en beoordeling aspect longen. Transversale doorsnede ter hoogte van 4 kamerbeeld van hart. Beeld 1.

 

Thorax, beoordeling vorm thorax en beoordeling aspect longen. Transversale doorsnede ter hoogte van 4 kamerbeeld van hart. Beeld 2.

 

7. Hart

  • Beoordeling positie
  • Beoordeling vierkamerbeeld

(let op: deze afbeelding wordt ook gebruikt voor de beoordeling van de Thorax)

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Transversale doorsnede
  • Het hart ligt met de apex naar links, beslaat 1/3 van oppervlakte van de thorax
  • Let op: symmetrie, crux en identificatie AV-kleppen

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Thorax neemt de helft van het beeld in beslag

Maak gebruik van color Doppler om separate vulling van de ventrikels te visualiseren.

Hart. Beoordeling positie en vierkamerbeeld. Transversale doorsnede.

 

Hart. Beoordeling positie en vierkamerbeeld. Transversale doorsnede. Color Doppler. Beeld 1.

 

Hart. Beoordeling positie en vierkamerbeeld. Transversale doorsnede. Color Doppler. Beeld 1.

Is het color Doppler signaal onvoldoende vanwege bijvoorbeeld de combinatie transducer / BMI Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht. (Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.) / performance van het echoapparaat / insonatiehoek (zie foto 2 hieronder), dan kan power Doppler worden toegepast (zie foto 1 hieronder).

Hart. Beoordeling positie en vierkamerbeeld. Transversale doorsnede. Power Doppler.

Foto 1: Power Doppler
 

Hart. Beoordeling positie en vierkamerbeeld. Transversale doorsnede. Beeld geeft onvoldoende beeldvorming met color Doppler weer.

Foto 2: Color Doppler geeft onvoldoende beeldvorming


8.    Abdomen

  • Beoordeling buikwand en navelstrenginsertie (t.h.v. foetale abdomen)

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede en vergroting:

  • Transversale doorsnede

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Beslaat 2/3 van het beeld
Abdomen. Beoordeling buikwand en navelstrenginsertie ter hoogte van foetale abdomen. Transversale doorsnede. Beeld 1.

 

Abdomen. Beoordeling buikwand en navelstrenginsertie ter hoogte van foetale abdomen. Transversale doorsnede. Beeld 2.

 

  • Beoordeling maagvulling

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Transversale doorsnede
    • Moet in plaatje AC (goede doorsnede om maagvulling te beoordelen/vast te leggen)

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Beslaat 2/3 van het beeld
Abdomen. Beoordeling maagvulling. Transversale doorsnede.

 

  • Beoordeling blaasvulling

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Longitudinale doorsnede (sagittaal of coronaal)

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • De romp beslaat 2/3 van het beeld

Indien blaas vergroot lijkt, dient de LBD te worden gemeten. Terzijde: de meting van de LBD, indien nodig, wordt niet meegenomen in de kwaliteitsbeoordeling 

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede en meting:

  • Longitudinale doorsnede
  • Meting Longitudinale Blaas Diameter (LBD, grootste doorsnede blaas) indien blaas vergroot lijkt (afkapwaarde LBD ≥7 mm)
    • Plaatsing calipers inner-inner
Abdomen. Beoordeling blaasvulling. Longitudinale doorsnede (saggitaal of coronaal). Beeld 1.

 

Abdomen. Beoordeling blaasvulling. Longitudinale doorsnede (saggitaal of coronaal). Beeld 2.

 

9.    Extremiteiten (armen en benen)

  • Beoordeling beide bovenste en onderste extremiteiten (armen en benen)
  • Beoordeling aanwezigheid van beide handen
  • Beoordeling aanwezigheid van beide voeten

Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:

  • Afbeelding 1: Beoordeling arm en hand rechts
  • Afbeelding 2: Beoordeling arm en hand links.
    • Verbinding/aansluiting onderarm en hand in beeld
    • Twee botten onderarm in beeld (ulna en radius)
    • “Rechts” en “links” annoteren.
       
  • Afbeelding 3: Beoordeling been en voet rechts
  • Afbeelding 4: Beoordeling been en voet links.
    • Verbinding/aansluiting onderbeen en voet in beeld
    • Twee botten onderbeen in beeld (tibia en fibula)
    • “Rechts” en “links” annoteren.

Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:

  • Geen specifieke aandachtspunten
Extremiteiten. Beoordeling beide bovenste en onderste extremiteiten, aanwezigheid beide handen en voeten. Beeld 1.

 

Extremiteiten. Beoordeling beide bovenste en onderste extremiteiten, aanwezigheid beide handen en voeten. Beeld 2.

 

Versie Datum Samenvatting wijziging
3.1

vastgesteld door het RIVM-CvB Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek ) op 20 februari 2023 na positief advies van de Programmacommissie Prenatale Screening op 15 december 2022.

  • Aanvulling gebruik power Doppler bij beoordeling hart 
  • Uitleg NT Nekplooimeting (Nekplooimeting ) meting bij navelstreng om de nek
3.0 vastgesteld door het RIVM-CvB op 16 september 2022
  • Vervanging en aanvulling voorbeeldfoto’s in de bijlage
2.1  vastgesteld door het RIVM-CvB na positief advies van de Programmacommissie Prenatale Screening op 16 december 2021
  • Wijziging in vastleggen afbeeldingen extremiteiten (armen en benen)
  • Aandachtspunt bij vastleggen afbeelding nekplooi/NT
2.0 vastgesteld door het RIVM-CvB na positief advies van de Programmacommissie Prenatale Screening op schriftelijke consultatie in oktober 2021.
  • Wijzigingen in de kwaliteitsstandaard met betrekking tot de CRL crown-rump-length (crown-rump-length ) en de nekplooi (NT-meting).
1.1 vastgesteld door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)- CvB Centrum voor Bevolkingsonderzoek (Centrum voor Bevolkingsonderzoek ) na positief advies van de Programmacommissie Prenatale Screening op 6 april 2021.
  • Wijzigingen in de kwaliteitsstandaard met betrekking tot de CRL en de nekplooi (NT-meting).