Je vindt hier voorbeelden van (transabdominale) foto’s van te beoordelen structuren bij het eerste trimester SEO (structureel echoscopisch onderzoek ). Er zijn derhalve ook andere correcte manieren om deze goed in beeld te brengen. Gebruik de voorbeelden die in deze bijlage staan vooral om goed zicht te hebben op de juiste vlakken en vergroting.
Algemeen
Bij de beeldvorming let je op de volgende punten:
- vergroting en doorsnede: zoals staat beschreven bij de weergegeven illustraties (beelden)
- gain
- positie: gebied van aandacht staat centraal in beeld
- instelling focus
- type transducer/probe
- passende beeldinstellingen
Foetale biometrie
Let op: Doorsnede / vergroting / plaatsing calipers
Ter beoordeling van de foetale grootte dienen minimaal de volgende parameters gemeten te worden:
- CRL (crown-rump-length ) – crown-rump length – kruin-stuitlengte (te meten tot en met 84 mm)
- HC (head circumference ) - head circumference – hoofdomtrek
- AC (abdominal circumference ) - abdominal circumference – buikomtrek
- FL (femur length ) - femur length - femurlengte
Voor een beschrijving van de uitvoering van deze parameters en de referentiewaarden wordt verwezen naar het NVOG (Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie )-protocol Datering van de zwangerschap (CRL, HC) en het NVOG-protocol Foetale biometrie (HC, AC, FL).
CRL – crown-rump length – kruin-stuitlengte
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Foetus in midsagittale doorsnede
- Foetus in neutrale positie, niet overstrekt, kin niet op de borst
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Foetus beslaat 2/3 van het beeld. Belangrijk zijn vooral de verhoudingen hoofd-thorax-abdomen.
Meting CRL:
- Caliper 1 op de huid van de kruin en caliper 2 op de huid van de stuit
- Focus ingesteld op de hoogte van de foetus.
- Let op: alleen meten tot en met 84 mm.
HC - head circumference – hoofdomtrek
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Transversale doorsnede caput voor meting HC
- Schedel heeft in principe een ovaal aspect
- De midline (zo) horizontaal (mogelijk) in beeld
- De plexus choroïdeus vullen de laterale ventrikels en vormen samen een vlinderfiguur
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Beslaat 2/3 van het beeld
Meting HC:
- Schedel wordt gemeten zonder huid
- Plaatsing van de calipers tegen het bot en niet tegen de huid; voor de HC wordt een ellips gevormd rondom de buitenrand van de schedel
AC - abdominal circumference – buikomtrek
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Een wervel en een rib in beeld in transversale doorsnede
- Vena umbilicalis zichtbaar op 1/3 van de afstand voorste buikwand
- Geen nieren à vue
- Let op de positie van de maag (links in abdomen)
- let op: deze afbeelding wordt ook gebruikt voor het beoordelen van de maag(vulling)
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Beslaat 2/3 van het beeld
Meting AC:
- Meting in bovengenoemde vlak
- Meting met meenemen van huid
FL - femur length - femurlengte
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Huidlijn van bovenbeen dient over gehele lengte parallel te lopen aan het femur
- Goed afgrensbaar (alleen de benige diafyse moet gemeten worden)
- Indien beide femura in beeld; meten van bovenste femur
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Niet tot 2/3 vergroten: let op een scherpe begrenzing
Meting FL:
- Goed afgrensbaar waardoor nauwkeurige meting mogelijk
- Alleen benige diafyse, zonder kraakbeen van epifyse
Foetale anatomie
1. Schedel
- > Beoordeling intactheid en vorm
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Transversale doorsnede caput
- Schedel heeft in principe een ovaal aspect
- De midline (zo) horizontaal (mogelijk) in beeld
- De plexus choroïdeus vullen de laterale ventrikels en vormen samen een vlinderfiguur
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Beslaat 2/3 van het beeld
Let op: in deze opname is het belangrijk de echodensiteit en vorm te beoordelen van schedelbot
2. Hersenen
-> Beoordeling aanwezigheid ‘midline’ en plexus choroïdeus
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Transversale doorsnede caput
- Schedel heeft in principe een ovaal aspect
- De midline (zo) horizontaal (mogelijk) in beeld
- De plexus choroïdeus vullen de laterale ventrikels en vormen samen een vlinderfiguur
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
• Beslaat 2/3 van het beeld
3. Nek
-> Beoordeling nekplooi (en NT (Nekplooimeting
)-meting)
(let op: dit kan mogelijk in hetzelfde beeld als de beoordeling van het Gelaat)
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Midsagittale doorsnede van het foetale hoofd en de nek in neutrale positie, waarbij de volgende structuren in beeld worden gebracht:
- contour van de schedel als een duidelijke scherpe witte lijn
- os occipitale en vochtophoping in de nek (nekplooi=NT)
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Foetale hoofd inclusief de nek schermvullend in beeld
Aandachtspunten met betrekking tot de meting:
- Breedste deel van de NT wordt gemeten (Calipers on–on)
- Afkapwaarde NT ≥ 3,5 mm
- Let op: indien de navelstreng rond de nek zit, kan alsnog de NT worden gemeten. Doe aan beide zijden van de navelstreng een meting en neem daar het gemiddelde van.
- Let op: ook wanneer de NT niet kan worden gemeten, dient het beeld waarop de nekplooi wordt beoordeeld, te worden vastgelegd.
Niet verdikte nekplooi
Verdikte nekplooi
4. Wervelkolom
-> Beoordeling continuïteit van de huid
-> Beoordeling wervelkolom sagittaal
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
• Sacraal t/m cervicaal gedeelte in beeld
• Continuïteit huidlijn, los van de uteruswand
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
• Beslaat 2/3 van het beeld
5. Gelaat
-> Beoordeling profiel
(let op: dit kan mogelijk in hetzelfde beeld als de beoordeling van de Nek)
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Midsagittaal vlak
- Voorhoofd en kin in beeld
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Beslaat 2/3 van het beeld
6. Thorax
- Beoordeling vorm thorax
- Beoordeling aspect longen
- (let op: deze afbeelding wordt ook gebruikt voor de beoordeling van het Hart)
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Transversale doorsnede ter hoogte van het 4 kamerbeeld van het hart ter beoordeling van vorm thorax en ribben
- Symmetrisch, rib recht
- 1 rib zichtbaar
- Beide longen hebben gelijke echodensiteit
- 4 kamerbeeld met apex naar links waarbij het hart 1/3 van de thorax in beslag neemt
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Thorax dient de helft van het beeld te vullen
7. Hart
- Beoordeling positie
- Beoordeling vierkamerbeeld
(let op: deze afbeelding wordt ook gebruikt voor de beoordeling van de Thorax)
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Transversale doorsnede
- Het hart ligt met de apex naar links, beslaat 1/3 van oppervlakte van de thorax
- Let op: symmetrie, crux en identificatie AV-kleppen
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Thorax neemt de helft van het beeld in beslag
Maak gebruik van color Doppler om separate vulling van de ventrikels te visualiseren.
Is het color Doppler signaal onvoldoende vanwege bijvoorbeeld de combinatie transducer / BMI (Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.) / performance van het echoapparaat / insonatiehoek (zie foto 2 hieronder), dan kan power Doppler worden toegepast (zie foto 1 hieronder).
Foto 1: Power Doppler
Foto 2: Color Doppler geeft onvoldoende beeldvorming
8. Abdomen
- Beoordeling buikwand en navelstrenginsertie (t.h.v. foetale abdomen)
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede en vergroting:
- Transversale doorsnede
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Beslaat 2/3 van het beeld
- Beoordeling maagvulling
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Transversale doorsnede
- Moet in plaatje AC (goede doorsnede om maagvulling te beoordelen/vast te leggen)
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Beslaat 2/3 van het beeld
- Beoordeling blaasvulling
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Longitudinale doorsnede (sagittaal of coronaal)
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- De romp beslaat 2/3 van het beeld
Indien blaas vergroot lijkt, dient de LBD te worden gemeten. Terzijde: de meting van de LBD, indien nodig, wordt niet meegenomen in de kwaliteitsbeoordeling
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede en meting:
- Longitudinale doorsnede
- Meting Longitudinale Blaas Diameter (LBD, grootste doorsnede blaas) indien blaas vergroot lijkt (afkapwaarde LBD ≥7 mm)
- Plaatsing calipers inner-inner
9. Extremiteiten (armen en benen)
- Beoordeling beide bovenste en onderste extremiteiten (armen en benen)
- Beoordeling aanwezigheid van beide handen
- Beoordeling aanwezigheid van beide voeten
Aandachtspunten met betrekking tot doorsnede:
- Afbeelding 1: Beoordeling arm en hand rechts
- Afbeelding 2: Beoordeling arm en hand links.
- Verbinding/aansluiting onderarm en hand in beeld
- Twee botten onderarm in beeld (ulna en radius)
- “Rechts” en “links” annoteren.
- Afbeelding 3: Beoordeling been en voet rechts
- Afbeelding 4: Beoordeling been en voet links.
- Verbinding/aansluiting onderbeen en voet in beeld
- Twee botten onderbeen in beeld (tibia en fibula)
- “Rechts” en “links” annoteren.
Aandachtspunt met betrekking tot vergroting:
- Geen specifieke aandachtspunten
Versie | Datum | Samenvatting wijziging |
---|---|---|
3.1 |
vastgesteld door het RIVM-CvB (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek ) op 20 februari 2023 na positief advies van de Programmacommissie Prenatale Screening op 15 december 2022. |
|
3.0 | vastgesteld door het RIVM-CvB op 16 september 2022 |
|
2.1 | vastgesteld door het RIVM-CvB na positief advies van de Programmacommissie Prenatale Screening op 16 december 2021 |
|
2.0 | vastgesteld door het RIVM-CvB na positief advies van de Programmacommissie Prenatale Screening op schriftelijke consultatie in oktober 2021. |
|
1.1 | vastgesteld door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)- CvB (Centrum voor Bevolkingsonderzoek ) na positief advies van de Programmacommissie Prenatale Screening op 6 april 2021. |
|