Kwaliteitseisen | Versie 1.0 | Vastgesteld op 28-09-2023 | Pagina als pdf opslaan? Ctrl+p of Command+p |
Je leest hier over de kwaliteitseisen aan de opleiding tot eerste trimester SEO (structureel echoscopisch onderzoek )-echoscopist vanaf de implementatie van het eerste trimester SEO in onderzoekssetting, gedurende de looptijd van de wetenschappelijke studie (de IMITAS studie).
Het eerste trimester SEO is een nieuw onderzoek binnen de prenatale (tijdens de zwangerschap ) screening (onderzoek ). Opleidingseisen dienen om de eindtermen waaraan de cursist moet voldoen en de toetsing daarvan vast te stellen.
Doel van het eerste trimester SEO is het in beeld brengen van majeure structurele afwijkingen bij de foetus. Het eerste trimester SEO heeft niet het doel te screenen op chromosomale afwijkingen. Echter kunnen gevonden afwijkingen wel doen vermoeden dat sprake is van chromosomale afwijkingen. Meer informatie over het eerste trimester SEO staat in de Kwaliteitseisen eerste trimester SEO.
Onderzoekssetting
Het eerste trimester SEO vindt in onderzoekssetting plaats. Dit betekent dat:
- het eerste trimester SEO alleen plaatsvindt indien de zwangere deelneemt aan de wetenschappelijke studie en daar toestemming voor heeft gegeven;
- alle gegevens worden gebruikt binnen de wetenschappelijke studie (IMITAS studie).
- Samenwerking
- Periodiek overleg
- Toelatingsvoorwaarden
- Vaardigheidstraining
- Achtergrond docenten
- Kosten opleiding
- Klachtenregeling
Samenwerking
Het Regionaal Centrum verzorgt landelijk het theoretische deel van de opleiding eerste trimester SEO (structureel echoscopisch onderzoek ) en zorgt jaarlijks, samen met het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) – Centrum voor Bevolkingsonderzoek voor een update van het curriculum, indien nodig. Het theoretische deel wordt afgesloten door een digitale meerkeuzetoets. Deze toets wordt gedurende de wetenschappelijke studie afgenomen door één vastgesteld opleidingsinstituut. De door het RIVM-CvB (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek ) erkende opleidingsinstituten verzorgen het praktische deel van de opleiding. De opleidingsinstituten dienen onderling afstemming te zoeken voor de invulling van dit praktische deel van de opleiding. Actuele informatie is te vinden op de website van het RIVM en in de nieuwsbrieven van het Regionaal Centrum.
Periodiek overleg
Ten behoeve van de samenwerking tussen de opleidingen en de Regionale Centra wordt jaarlijks overleg ingesteld tussen vertegenwoordigers van de verschillende opleidingen, de Regionale Centra en het RIVM-CvB. In dit overleg worden nieuwe ontwikkelingen besproken, worden eventuele knelpunten naar voren gebracht en wordt open van gedachten gewisseld. De Regionale Centra nemen het initiatief voor deze bijeenkomsten.
Toelatingsvoorwaarden
Niet alle echoscopisten komen in aanmerking om te worden opgeleid voor de uitvoering van het eerste trimester SEO. Een bepaald basisniveau is noodzakelijk. De echoscopist dient bij de start van de opleiding een contract als (tweede trimester) SEO-echoscopist te hebben met een Regionaal Centrum; >500 (tweede trimester) SEO’s te hebben verricht én minimaal één voldoende beeldbeoordeling.
Basisechoscopisten en startende SEO echoscopisten zijn uitgesloten van deelname. GUO (geavanceerd echoscopisch onderzoek
) echoscopisten stemmen hun te volgen scholingsonderdelen af met het eigen Regionale Centrum
Vaardigheidstraining
Ten aanzien van de uitvoering van het eerste trimester SEO, zijn de kwaliteitseisen aan het eerste trimester SEO zoals opgesteld door het RIVM-CvB leidend. De training dient te bestaan uit twee verschillende onderdelen, namelijk:
- een demonstratie van de uitvoering van een eerste trimester SEO
- twee hands-on oefenmomenten per echoscopist waarbij gebruik gemaakt wordt van zwangere modellen.
Het Regionaal Centrum dient samen met het opleidingsinstituut erop toe te zien dat enkel bevoegde echoscopisten die voldoen aan de voorwaarden zich kunnen aanmelden voor de vaardigheidstraining.
Voorwaarde voor deelname aan de vaardigheidstraining is deelname aan de theoretische scholing en het succesvol afronden van de theorietoets.
Achtergrond docenten
Als algemene vereisten geldt dat docenten voldoende inhoudelijke kennis en ruime ervaring met het verrichten van het eerste trimester SEO (of GUO in het eerste trimester) moeten hebben, en ook didactisch onderlegd zijn om het betreffende deel op een kwalitatief goed niveau te doceren. Hiertoe is voor de jaren 2021 en 2022 door de Regionale Centra een lijst van gecommitteerde ervaren GUO echoscopisten opgesteld.
Kosten opleiding
Aan de theoretische scholing worden geen kosten verbonden voor de echoscopisten. Aan het volgen van de vaardigheidstraining zijn wel kosten verbonden. Opleidingsinstituten kunnen de kosten die zij maken, doorberekenen aan de cursisten.
Klachtenregeling
De opleidingsinstituten dienen een klachtenregeling te hebben die cursisten in staat stelt hun klachten over de opleiding onafhankelijk te laten beoordelen. Tevens zijn zij verplicht om een klachtenregeling volgens de Wkkgz (Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg) te hebben.
De Regionale Centra hebben de taak om te bepalen welke opleidingen voldoen aan de gestelde eisen. Dit wordt in principe elke twee jaar door het platform Regionale Centra bepaald en bij wijzigingen in het programma prenatale (tijdens de zwangerschap
) screening (onderzoek
). Om dit te kunnen doen wordt desgewenst informatie aangevraagd bij de opleidingscentra. Opleidingen die voldoen worden gepubliceerd op Opleiding echosocopisten.
De Regionale Centra kunnen besluiten als onderdeel van de kwaliteitstoetsing een bezoek te brengen aan de opleidingsinstituten.
Bezwaar
De opleidingsinstituten kunnen bezwaar maken tijdens of na afloop van een kwaliteitstoetsing op grond van procedurele of inhoudelijke zaken aangaande een beoordeling. De opleidingsinstituten kunnen de bezwaarprocedure inzien op de website van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu).
Doel van de opleiding tot eerste trimester SEO (structureel echoscopisch onderzoek )-echoscopist is dat de cursist na afronding over de onderstaande vaardigheden en kennis beschikt.
De echoscopist:
- Heeft kennis van en inzicht in de opbouw en organisatie van het complete screeningsprogramma op structurele aangeboren afwijkingen in Nederland;
- Heeft kennis van en inzicht in het doel, de focus, de waarde en de beperkingen van het eerste trimester SEO in verhouding tot andere bestaande prenatale (tijdens de zwangerschap ) screeningstesten;
- Heeft kennis van de potentiële vervolgtesten in een Centrum voor Prenatale Diagnostiek;
- Heeft kennis van en inzicht in de globale opzet en het doel van de wetenschappelijke studie waarbinnen het eerste trimester SEO plaatsvindt en koppelt dit aan de rol van echoscopist;
- Heeft kennis van de organisatie van de geboortezorg en is zich bewust van zijn/haar rol binnen het continuüm van de multidisciplinaire samenwerkingen gedurende de gehele zwangerschap. Hij/zij weet dan ook welke zorgverleners betrokken zijn en op de hoogte mogen en moeten worden gesteld van de uitslag van het eerste trimester SEO in overleg met de zwangere zelf;
- Heeft kennis van de juridische aspecten met betrekking tot het uitvoeren van het eerste trimester SEO, in het bijzonder van de eigen verantwoordelijkheid;
- Heeft kennis van de vigerende kwaliteitseisen (inclusief de kwaliteitsstandaard) door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) gesteld aan het eerste trimester SEO;
- Heeft kennis van en inzicht in de te onderzoeken foetale orgaansystemen binnen het eerste trimester SEO, zoals beschreven in de kwaliteitsstandaard, om fysiologische en potentieel afwijkende bevindingen van elkaar te onderscheiden en weet hierbij ook het verschil te maken tussen een eerste en tweede trimester SEO;
- Heeft kennis van mogelijke pathologie bij de te onderzoeken foetale orgaansystemen binnen het eerste trimester SEO;
- Heeft kennis van de embryologie en foetale ontwikkeling met betrekking tot de te onderzoeken foetale structuren;
- Heeft kennis van en inzicht in de fysica met betrekking tot het echografisch onderzoek, in het bijzonder met betrekking tot veiligheidsnormen omtrent de blootstelling van de jonge zwangerschap aan (color en pulsed-wave) Dopplertechniek;
- Heeft kennis van de indicaties voor de toepassing van vaginale echoscopie tijdens de zwangerschap.
B. Vaardigheden
De echoscopist is in staat om:
- Adequaat te handelen conform de vigerende kwaliteitseisen (inclusief kwaliteitsstandaard) door het RIVM gesteld aan het eerste trimester SEO;
- Adequaat te communiceren met de zwangere en eventuele partner;
- Vragen van de zwangere (en eventuele partner) over het eerste trimester SEO adequaat te beantwoorden of in staat zijn de zwangere te verwijzen naar passende informatiebronnen;
- Adequaat te reageren op afwijkende bevindingen en besluiten te nemen met betrekking tot het verwijzen voor vervolgdiagnostiek, zie kwaliteitsstandaard;
- Zelfstandig en correct een eerste trimester SEO uit te voeren en weet de beelden van het onderzoek volgens de geldende voorschriften correct vast te leggen en te interpreteren;
- Zelfstandig en correct de indicatie te kunnen stellen voor het (aanvullend) verrichten van een vaginale echo; de zwangere (en partner) hierover te informeren en, indien van toepassing, op een correcte manier toestemming te vragen voorafgaand aan dit vaginale onderzoek;
- Zelfstandig en correct een optimale, echografische beeldkwaliteit te bewerkstellingen in het eerste trimester van de zwangerschap;
- Zelfstandig en correct de indicatie te kunnen stellen voor het toepassen van color Doppler en voert dit uit conform de vigerende veiligheidsnormen (van WFUMB en ISUOG).
Certificaat
Na afronding van de te volgen onderdelen van de opleiding (webinar, theorietoets en de vaardigheidstraining), ontvangen de echoscopisten een certificaat. Dit certificaat dient te worden verstrekt door het opleidingsinstituut waar de vaardigheidstraining wordt gevolgd. Op het certificaat dient de naam van de cursist te staan vermeld en de onderdelen die de echoscopist heeft gevolgd.
Het certificaat is nodig om een kwaliteitsovereenkomst aan te vragen bij het Regionaal Centrum in het werkgebied van de echoscopist. Het certificaat is, indien niet direct eerste trimester SEO (structureel echoscopisch onderzoek
)’s worden uitgevoerd, zes maanden geldig na afronding van de opleiding.
Toetsing - logboek
Voor het toetsen van de praktische vaardigheden moet de cursist na afronding van de opleiding tot eerste trimester echoscopist in de eerste drie tot zes maanden van de praktijkvoering logboeken overleggen. Uit vijf door het Regionaal Centrum geselecteerde cases, dient de echoscopist er drie te kiezen. Het scoringsformulier beeldbeoordeling eerste trimester SEO dient daarbij te worden gevolgd. Voor scholingsdoeleinden dient gericht advies gegeven te worden op het maken van de juiste doorsnedes, correcte caliperplaatsing en voldoende vergroting.
Beoordeling vindt plaats door een door het RC aangewezen logboekbeoordelaar. Dit is een ervaren GUO (geavanceerd echoscopisch onderzoek
)-echoscopist, met ervaring in het eerste trimester.
Versie | Datum | Samenvatting wijziging |
Versie 1.0 | 28 september 2021 | vastgesteld door het RIVM-CvB (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu-Centrum voor Bevolkingsonderzoek ) na positief advies van de Programmacommissie Prenatale Screening op |